Pemandangan Malaysia Teragung

Interpretasi Karya

Redza Piyadasa

                                                                       Pemandangan Malaysia Teragung

The Great Malaysian Landscape  atau “Pemandangan Malaysia Teragung” karya  Redza Piyadasa adalah sebuah karya landskap yang menolak konvensi-konvensi di dalam catan itu sendiri.Karya ini menjelaskan persoalan sifat seni lukis landskap di mana ia dianggap sebagai catan dalam catan, iaitu sebuah karya yang dihasilkan di dalam karya itu sendiri. ‘The Great Malaysia Lansdscape’merupakan penggunaan teks dan juga karya awal beliau.Karya ini bermain dengan konflik mata-minda atau dikotomi imej pada teks.Karya “Pemandangan Malaysia Teragung” membuka lembaran baru kepada Piyadasa dalam membina sepenuhnya penghasilan karya-karya konseptual lewat tahun 70 an”.

Penggunaan typografi teks yang tercatat perkataan SURFACE, GRAVITY, HOOK, IMAGE, ZIP, EDGE, TITLE, FRAME, SIGNATURE begitu ketara dalam karya ini.Ianya dicadangkan oleh Piyadasa bagi menjelaskan tentang apa yang perlu ada di dalam sebuah karya yang ideal.Dua contoh yang diberikan beliau seperti surface,iaitu permukaan karya yang beliau hasilkan dan permukaan di dalam tingkap landskap.Karya ini mempunyai dua lapisan iaitu, satu permukaan di atas satu permukaan yang lain.Tindakan graviti terhasil kerana hook atau pencangkut dicadangkan digantung sedemikian rupa dan diikat pada tali.Zip yang dikatakan popular diawal 60’an yang sering digunakan oleh artis digambarkan dengan  dua jaluran garisan hijau secara vertical.Ini seolah-olah penegasan bagi mengeluarkan daripada aturan teknik hard-edge. Artis abstrak ekspresionis seperti Bernett Newman dan Clifford Still sering kali menggunakan garisan zip ini.Ianya begitu popular dan menjadi ikutan di era kemuncak aliran ini.Trend baru dengan penggunaan perkataan stensil digunakan oleh Piyadasa bagi memprovosikan perbandingan superfisial antara karya Larry Rivers dan Shusaku Arakawa. Beliau menerokai semula ekspressionis abstrak yang memberi kesinambungan dengan menggunakan kekuatan ekspresi bahasa.

Terdapat tiga fasa imej di dalam karya ini.Imej pertama dilukis secara hitam putih menggunakan pensil yang mengikut aturan akademik di dalam penciptaannya.Ianya dapat dilihat daripada gambaran imej pesawah sedang membajak di sawah padi menggunakan kerbau,di sini terdapat  penggunaan perspektif,titik tengah,dan juga garisan grid.Imej kedua masih menggunakan subjek yang sama,namun mula dirupakan dengan pigmen warna yang dihasilkan menggunakan cat air,iaitu sebuah medium yang sangat akrab dengan lukisan lanskap disebabkan sifat bahan itu yang spontan dan bersahaja.Imej ketiga pula adalah gambar foto yang memberi gambaran secara jelas tentang setiap butiran yang ada pada landskap itu.

Piyadasa cuba mempersoalkan tentang aktiviti membuat gambar dan juga menjelaskan metafora ketiga-tiga imej itu mengikut kronologi sejarah seni itu.Imej yang pertama bolehlah dijelaskan sebagai aliran pengajaran yang di bawa oleh renaissance yang mementingkan ketepatan dalam setiap penciptaan.Imej kedua boleh dikatakan sebagai lukisan semi-abstrak yang wujud di dalam seni lukis moden di abad ke-20 kerana ia menekankan imej yang separa mujarad.Imej ketiga merupakan gambar foto yang sering diterima pakai pada masa kini sebagai media seni yang kontemporari mengikut peredaran zaman setelah terciptanya kamera.

Frame atau bingkai merupakan satah empat segi bahawa pengkarya membahagikan luang lingkup kepada ukuran tertentu di dalam karyanya.Ianya boleh dikatakan sebagi garisan skop pembahagi bagi membezakan hasil karyanya dengan karya individu yang lain.Selain itu,bingkai berperanan sebagai pelindung kepada lukisan.Kebiasaannya,karya yang berbingkai menyampaikan maksud pelukis telah berpuas hati dengan apa yang beliau lakukan dan sebagai penghormatan untuk mengelakkan kerosakan imej di dalamnya terutama unsur luar yang merosakkan mutu penciptaan lukisan asal.

Edge atau tepian adalah ciri catan format empat segi satah yang mempunyai fungsi sama dengan bingkai bagi membahagikan lingkungan artistik yang dihasilkan oleh artis dan alam semula jadi.Title atau tajuk adalah label yang terdapat pada karya memberitahu maklumat di dalam karya berkenaan seperti yang terdapat dalam karya iaitu,nama artis,tajuk,tahun,medium atau bahan dan juga indeks.Signature atau tandatangan dalam karya ini terdapat di sebelah bawah karya yang tertulis ‘Piyadasa 72’.Ini menandakan ia ditulis oleh pelukis ternama serta tahun yang dihasilkan.Tandatangan juga bermaksud bahawa lukisan ini telah siap dihasilkan.

‘The Great Malaysia Landscape’dianggap pendekatan yang membuka fikiran baru.Ia dilihat sebuah catan yang kritikal dan arah baru dalam pembuatannya.Dalam erti kata lain,ia menjelaskan apa itu catan yang sebenar,menolak pendapat yang mengatakan catan itu imej yang suci yang dilebih-lebihkan.Ianya menyoal semula pembuatan catan bagi membuka definisi baru yang memberi alternatif lain, dan menyarankan lorongan yang lebih segar.Catan juga boleh dianggap sebagai suatu objek yang boleh diperbaharui.  ‘The Great Malaysian Landscape’ boleh dimartabatkan sebagai seni yang kembali menyusun nilai kebudayaan dari satu sudut.Dari aspek yang lain,ia memperlihatkan persoalan yang timbul pada logik yang terdapat pada penghasilan karya yang artistik.

Jurnal Akademik

Penghargaan

Ucapan terima kasih ditujukan kepada Pensyarah kursus GKK 3144 Seramik Seni Halus,Encik Awangko Hamdan Awang Arshad kerana sudi mendedahkan kami dengan program kerja lapangan akademik seramik di Nanga Sumpa.Terima kasih juga ditujukan kepada Pensyarah,Encik Mohamad Zamhari Bin Abol Hassan yang sudi mengiringi kami ketika menjalankan kerja lapangan ini.Ribuan terima kasih  diucapkan kepada Tuan rumah panjang Masyarakat Iban Nanga Sumpa Sarawak,Encik Dugah Anak Rajau.Ucapan terima kasih turut ditujukan kepada Encik Andah Anak Lembang yang sudi memberi tunjuk ajar kepada kami cara-cara  pembuatan periuk tradisional Iban Sarawak.Ucapan terima kasih juga ditujukan kepada kawan-kawan seperjuangan kerana sudi menjayakan program kerja lapangan akademik seramik di Nanga Sumpa ini.

Setinggi-tinggi penghargaan ditujukan kepada semua penduduk  rumah panjang Nanga Sumpa Sarawak kerana sudi menyediakan perkhidmatan yang terbaik kepada kami.Kemudahan perkhidmatan yang diberikan seperti  pengangkutan air dan penginapan di rumah panjang menjadikan  kami menjalankan kajian ini dengan lebih baik lagi.Penduduk rumah panjang di sini turut sama berkongsi ilmu pengetahuan kepada kami tentang keunikan dan kesenian yang terdapat di Nanga Sumpa.Segala budi dan jasa baik kalian hanya Tuhan sahaja yang dapat membalasnya.

Pelajar berasa amat bertuah kerana dapat mengikuti kursus GKK 3144 SeramikSeni Halus  ini.Melalui kursus ini,pelajar dapat mempelajari banyak perkara baru setelah menjalani kerja lapangan akademik seramik di Nanga Sumpa Sarawak.Selain itu,pelajar juga cukup bertuah kerana dapat menikmati keindahan flora dan fauna yang terdapat disepanjang perjalanan ke Nanga Sumpa,Sarawak. Pelajar berasa amat bertuah sepanjang menjalani program  ini  kerana pelajar telah  memperoleh banyak idea baru.Pelajar bercadang untuk melakukan pengaplikasian jalinan bakul mengkuang ke dalam karya seramik.Idea ini  telah diperoleh  ketika berada di Nanga Sumpa,Sarawak,  dan  menjadi tugasan kepada pelajar untuk menyediakan sebuah jurnal akademik tentang “pengaplikasian jalinan bakul mengkuang  ke dalam karya seramik”. Segala perkara baru yang diperolehi ketika menjalani program  kerja lapangan akademik seramik di Nanga Sumpa , diharap agar dapat diketengahkan oleh pelajar ke dalam bidang pengajian GKK 3144 seramik seni halus.

Abstrak

Tujuan program kerja lapangan akademik seramik ini dijalankan adalah bagi memenuhi sukatan pelajaran kursus GKK 3144 Seramik Seni Halus.Melalui kursus ini pelajar dikehendaki menyediakan sebuah jurnal akademik tentang kajian yang diperolehi oleh pelajar sepanjang menjalani program kerja lapangan akademik di Nanga Sumpa,Sarawak.Hasil kajian yang diperolehi oleh  pelajar diharap dapat diketengahkan ke dalam bidang seramik seni halus.Sepanjang program ini berlangsung, pelajar sering memberi tumpuan kepada keunikan dan kesenian yang terdapat di sekitar kawasan Nanga Sumpa Sarawak.Keunikan yang terdapat di sana adalah seperti keindahan flora dan fauna,keunikan seni budaya masyarakat rumah panjang,keunikan dan kesenian yang terdapat pada barangan kraf tangan serta pelbagai lagi keunikan  lain yang terdapat di sana.Program kerja lapangan akademik seramik di Nanga Sumpa Sarawak  sedikit sebanyak telah  membuka minda pelajar untuk menjalani kursus GKK 3144 Seramik Seni Halus.

Pelajar memulakan kajian dengan memerhati faktor geografi yang terdapat di sekitar kawasan Nanga Sumpa Sarawak.Kekayaan hasil bumi hutan di Nanga Sumpa Sarawak mendorong penduduk  di sini menjalankan aktiviti harian mereka seperti membuat barangan kraf tangan.Contoh barangan kraf yang dihasilkan di sini adalah seperti anyaman  tikar mengkuang,anyaman bakul rotan,pembuatan tembikar secara tradisional dan berbagai-bagai lagi barangan  kraf tangan yang lain .Semua bahan yang digunakan untuk membuat barangan kraf tangan diperoleh di sekitar kawasan hutan yang berdekatan.

Setelah membuat pemerhatian terhadap barangan kraf tangan tersebut,pelajar berasa amat tertarik sekali apabila melihat keunikan  dan kesenian yang terdapat pada jalinan bakul yang diperbuat daripada  mengkuang.Dari situ,pelajar memperoleh idea untuk membuat pengaplikasian jalinan bakul mengkuang tersebut ke dalam karya seramik.Terdapat beberapa jenis jalinan yang berlainan digunakan oleh masyarakat Iban Nanga Sumpa Sarawak bagi menghasilkan bakul mengkuang.Motif flora dan fauna juga turut menjadi hiasan pada jalinan bakul mengkuang tersebut.

Kesimpulannya,program kerja lapangan akademik seramik ke Nanga Sumpa Sarawak telah memberi ilham kepada pelajar untuk membuat pengaplikasian jalinan bakul mengkuang  ke dalam karya seramik.Selain itu,keunikan flora dan dan fauna serta keindahan seni dan budaya yang terdapat di sepanjang program  kerja lapangan akademik di Nanga Sumpa Sarawak sedikit sebanyak telah  membuka minda pelajar untuk menjadi lebih kreatif  dan  inovatif untuk menghasilkan karya seramik.

Pengenalan

Bakul yang diperbuat daripada mengkuang sering kali menjadi buah tangan kepada pelancong yang berkunjung ke Nanga Sumpa,Sarawak.Mereka memilih bakul sebagai buah  tangan kerana mereka  tertarik dengan jalinan yang terdapat pada bakul mengkuang tersebut.Terdapat berbagai jenis jalinan yang digunakan oleh masyarakat disini untuk membuat bakul mengkuang.Selain itu,bakul mengkuang juga mempunyai berbagai  motif  flora dan fauna. Selain daripada bakul yang dibuat menggunakan mengkung,terdapat juga beberapa buah bakul yang diperbuat daripada rotan Setelah pelajar mengetahui bahawa jalinan bakul mengkuang mempunyai nilai kesenian dan keunikan yang tersendiri,pelajar kemudiannya memperoleh idea untuk membuat  pengaplikasian jalinan bakul mengkuang tersebut ke dalam karya seramik.

Tujuan pelajar melakukan pengaplikasian jalinan bakul mengkuang ke dalam karya seramik adalah kerana pelajar mahu mengekalkan ciri dan identiti Sarawak di dalam berkarya.Selain itu,pelajar bercadang untuk menggabungkan seramik dengan kaedah lain seperti “photo transfer” sebagai cara mengkontemporarikan seni seramik.”Photo transfer” boleh dilakukan pada karya seramik bagi menggambarkan corak serta motif flora dan fauna yang pada bakul mengkuang tersebut.Setelah pelajar memerhati sendiri beberapa buah bakul mengkuang yang dijual di kawasan rumah panjang Nanga Sumpa,Sarawak,pelajar mula menyedari bahawa jalinan pada bakul mengkuang tersebut boleh diaplikasikan ke dalam karya seramik.Pelajar  telah membuat temu-ramah dengan beberapa orang penghuni rumah panjang bagi mengetahui lebih lanjut tentang pembuatan  bakul mengkuang.Pelajar memilih jalinan bakul mengkuang untuk diaplikasikan pada seramik kerana jalinannya lebih halus serta motif  flora dan fauna pada bakul mengkuang tersebut juga lebih jelas.Kaedah “photo transfer” boleh dibuat pada  permukaan seramik tersebut bagi menggambarkan motif flora dan fauna yang bercirikan identiti Sarawak.Hasil yang akan diperoleh melalui pengaplikasian jalinan bakul mengkuang ke dalam karya seramik lebih menarik dan kontemporari apabila digabungkan bersama kaedah “photo transfer”.

Lampiran

 Bakul yang diperbuat daripada rotan

keunikan bakul yang dibuat daripada rotan

  Mengkuang pada bakul

                      

 Motif yang sangat menarik pada mangkuang

 Bakul mengkuang yang seperti beg galas

 Beberapa kraftangan yang dibuat daripada mengkuang

 Motif Sarawak yang sangat unik

 Penghuni rumah panjang menanti kedatangan pengunjung

 Pelajar  memerhati barangan kraf di rumah panjang

 Beberapa barangan kraf yang terdapat di rumah panjang

 Bakul mengkuang dan rotan

 Pengunjung memilih buah tangan untuk di bawa pulang

 Pengunjung menunjukkkan motif pada kraftangan

 Pengunjung merasai kesan visual pada barangan kraftangan

 Terdapat banyak bakul mengkuang dan rotan di rumah panjang

 Memilih dan membeli bakul mengkuang

                                        

 Penutup

Kesimpulannya,Negeri Sarawak mempunyai banyak keunikan dan kesenian yang tersendiri.Program kerja lapangan akademik seramik ke Nanga Sumpa Sarawak sedikit sebanyak telah membuka minda pelajar tentang keunikan dan kesenian yang terdapat di Sarawak. Pelajar berasa sangat kagum setelah melihat  kesenian dan keunikan yang terdapat pada bakul mengkuang penduduk rumah panjang Nanga Sumpa Sarawak.Kesenian pada jalinan bakul mengkuang tersebut  mendorong pelajar untuk membuat pengaplikasian jalinan bakul mengkuang tersebut ke dalam karya seramik.

Segala yang diperolehi oleh pelajar sepanjang program kerja lapangan akademik seramik di Nanga Sumpa Sarawak diharapkan agar dapat diketengahkan oleh pelajar di dalam pembelajaran seramik seni halus.

Manusia dan Alamnya

Interpretasi Karya    

                           

Sulaiman Esa
Manusia dan Alamnya
Media Campuran
(1972 – 1973)

Sulaiman Esa menghasilkan karya ‘Manusia dan Alamnya’ 1972-1973 kerana penyertaan beliau dalam pameran ‘Manusia dan Alamnya’ yang dianjurkan oleh Balai Seni Lukis Negara pada tahun 1973.Sulaiman Esa telah memenangi anugerah utama bersama sebuah lagi karyanya yang lain bertajuk Self-Portrait” (1973).Karya ini merupakan komentar sosial yang pertama seumpamanya dihasilkan di Malaysia pada 1972.Karya ini merupakan tindakan artis terhadap dunianya,serta pengkajian antropologi manusia dari pelbagai  dimensi,iaitu manusia yang mempunyai pelbagai sifat,fizikal dan spiritual.Karya ini boleh dijadikan sebagai kajian akademik,sosial,seksual dan intelektual.

Melalui karya ini,pengkarya telah mengumpul buku lakaran dan surat-surat bagi menggambarkan setiap sudut aspek kehidupan beliau seperti ekonomi,sosial dan spiritual dengan berdasarkan 36 poket.Berdasarkan barisan pertama,poket ini menggambarkan tentang wujudnya beliau di dalam dunia ini dengan sijil kelahiran,kad pengenalan,pasport dan lesen memandu bagi memberitahu bahawa beliau mempunyai kenderaan pada waktu itu.

Berdasarkan barisan poket kedua pula,terdapat dokumen pencapaian dan kelulusan beliau dalam bidang akademik seperti, GSC dan diploma bagi menggambarkan beliau seorang yang intelektual.Barisan ketiga pula merupakan surat-surat daripada rakan dan lawan bagi menunjukkan beliau seorang manusia yang mempunyai kehidupan bersosial yang sering berhubung dan berkomunikasi.Manakala bahagian keempat pula merupakan bahagian koleksi peribadi yang beliau kumpul dan simpan seperti buku-buku,rekod piring hitam yang diminati, sajak, bahan bacaan dan lain-lain.

Menurut (Sabapathy dalam katalog pameran Piyadasa: An Overview 1962-2000) “Dalam penghasilan ini. Satu lagi penghasilan permukaan yang membawa dengan lebih dekat antara seni dan aktiviti sosial; terlalu banyak jurang yang dibuat sehingga merugikan kedua-duanya dan oleh kerana itu keterasingan melalui pendekatan ini ia sedikit sebanyak boleh di pertemukan semula, walaupun tidak menyeluruh atau boleh diatasi”. Dalam karya ini,Sulaiman Isa tidak mengikut aliran konvensional,sebaliknya mentransformasikan aktiviti sosial kepada gambaran imej formal yang dapat diukur daripada sudut nilai estetika di dalamnya. Secara keseluruhan isi utama karya ini adalah aktiviti sosial. Dibuat dengan menggunakan bahan mentah yang baik dan pendekatannya seolah-olah seperti mengambil dan menyimpannya di dalam album setem.Ianya diperlihatkan seperti cuba merendahkan sifat karya kepada tujuan,fungsi serta dari segi entiti dan estetik. Melalui komponen material yang digunakan, cara persembahan karya seni ini lebih kepada interaksi sosial.Di dalam dunia seni,karya ini merupakan dunia di mana kepercayaan menjadi keutamaan.Sempadan perbezaan antara dua dunia (seni dan sosial) pada waktu itu masih kecil dan sudah pasti akan dapat membentuk kesamaan tanpa ada pemisahan.Sosial dan seni berkait rapat bagi mengungkap kepelbagaian dan mamapu mengubah ruang serta jurang perbezaan.

Pengkarya cuba menggambarkan kehidupan beliau sebagai manusia biasa melalui setiap baris poket yang mengandungi aspek yang berbeza-beza.Bahagian kiri dan kanan poket menjadi ‘focal point’ penting dan ditekankan.Objek yang digunakan seperti baju kod, tali leher dan kasut di sebelah kiri.Manakala sejadah dan bunga mawar di bahagian kanan.Baju kod adalah simbol perlambangan cara pemakaian barat  di mana pengkarya terpengaruh kerana berada di sana selama lima tahun.Simbol perlambangan barat ditonjolkan oleh beliau di bahagian kanan. Manakala sejadah memberi makna beliau seorang muslim yang mempercayai islam walaupun terdedah dengan dunia barat.Beliau masih tetap mempercayai agamanya jauh di sudut hati. Semua ini digambarkan oleh beliau di bahagian kiri.Pengkarya mengenal semula identitinya sebagai seorang Melayu dengan menggunakan kain sejadah yang dinyatakan di dalam karyanya.Kongres kebudayaan kebangsaan (1971) di mana kerajaan, masyarakat dan intelektual dipersoalkan ‘mengapa seni pada waktu itu tidak memberi apa-apa kesan kepada identiti,budaya dan jati diri, tetapi lebih cenderung berkiblat kepada barat’. Melalui karya ini, beliau mula menyedari bahawa beliau mempunyai dua karakter iaitu,mempunyai ciri-ciri fizikal kebaratan dan spiritual Melayu islam.Berdasarkan karya ‘manusia dan alam’ ia menjelaskan bahawa walaupun mendapat pendidikan di barat namun beliau tetap seorang muslim.

Penggunaan material bunga, poket baju daripada nylon dan juga plastik  sangat dominan di dalam karya.Ini membawa maksud bahawa kehidupan beliau yang urban kerana sering didedahkan dengan estetik yang artifisial. Plastik menimbulkan budaya urban yang tidak semulajadi ,kerana apa yang pada plastik hanyalah sintetik.Sulaiman  Esa membawanya ke dalam masyarakat melalui penggunaan bahan harian yang lebih mesra rakyat  serta menolak elitis seni.Menurut Sabapathy lagi “Karya yang dihasilkan daripada bahan-bahan terbuang yang dikumpulkan sebagai penolakan terhadap persekitaran urban, ianya kini diberi nafas baru.Objek-objek yang digunakan seperti resit pembayaran,transaksi pembayaran dan sebagainya.Ini kerana setiap perlakuan menggambarkan keperibadian sosialnya.Kesemua objek tersebut dimasukkan ke dalam poket yang dihasilkan daripada bahan sintetik antara manusia dan alamnya.Ini menjadi penghubung dan peruntuh manifestasi kehidupan urban yang diterjemahkan ke dalam dunia seni.Sulaiman Esa menafikan sifat keindividuan seni dan membawa dirinya ke bawah.

Sebuah karya media campuran ini boleh dikategorikan sebagai karya ‘Potret Diri’. Ini kerana Sulaiman Esa sering mengandungi campuran dalam kehidupan beliau.Sulaiman Esa kembali menggambarkan potert diri beliau dalam dimensi yang berbeza berbanding rakan artis lain yang ada di zamannya.Karya ini merekodkan dengan lebih jelas lagi siapakah Sulaiman Esa walaupun tanpa wajah beliau di dalam karya ini.